Zaburzenia odżywiania
Czym są zaburzenia odżywiania?
Zaburzenia odżywiania są zaburzeniami psychicznymi i podlegają leczeniu. Chociaż większość z nas kojarzy zaburzenia odżywiania z bulimią i anoreksją, tak naprawdę istnieje o wiele więcej możliwych rodzajów uzależnień.
Socjokulturowy trend promujący modę na szczupłą sylwetkę, a piętnujący otyłość w znaczącej mierze uwarunkował powszechność dążenia do celowej kontroli i utraty wagi. Względy zdrowotne motywują ludzi w różnym wieku do dbałości o dietę i ćwiczenia fizyczne. Jednakże nad obawą przed nadmierną wagą ciała można stracić rozsądną kontrolę. Dotyczy to szczególnie grupy młodych dziewcząt i kobiet, a prowadzi do skali zjawiska zagrażającego zdrowiu i życiu.
Jakie są najbardziej powszechne typy zaburzeń odżywiania?
Najbardziej powszechne i znane zaburzenia odżywiania to anoreksja i bulimia. Oba typy trudności polegają na zaabsorbowaniu kwestią przyjmowanych pokarmów, prowadzą do głodzenia się i stosowania procedur przeczyszczania się poprzez prowokowanie wymiotów i stosowanie środków medycznych. Zatracanie łaknienia potrafi przeplatać się z „napadami jedzenia” wywołując poczucie winy i chęć uwolnienia organizmu od niechcianych kalorii. Zaburzenia odżywiania niosą ze sobą olbrzymie napięcie. Bardzo ważnymi jego składowymi poza znaczącą utratą wagi (masa ciała niższa od oczekiwanej o 15%) oraz błędną oceną swojego rzeczywistego wyglądu są niska samoocena i poczucie braku znaczenia dla innych ludzi.
Anorektyczne zaburzenia odżywiania, zwane również jadłowstrętem psychicznym polega zatem na celowym odmawianiu sobie jedzenia, z czasem wręcz głodzeniu się, które wywołuje utratę apetytu i uruchamia mechanizm braku łaknienia. W następstwie czego konieczność przyjmowania pokarmów związana jest ze zmuszaniem się do jedzenia. Nieuchronnie dochodzi do procesu niedożywienia, a w dalszej konsekwencji do zaburzeń hormonalnych i metabolicznych (m.in. zatrzymania menstruacji). Problemy somatyczne związane z anoreksją oraz kompulsywny charakter zachowań ograniczających odżywianie się często wymagają interwencji medycznych włącznie z hospitalizacją. Zaburzenia odżywiania postrzegane są jako ściśle związane z trudnościami relacyjnymi w rodzinie pochodzenia osoby cierpiącej na tę chorobę. Niekiedy zachorowanie na anoreksję rozumiane jest jako wentyl umożliwiający ujście ogromnego napięcia w środowisku domowym, w innych przypadkach dostrzegana jest w odmowie jedzenia kompensacja braku zainteresowania, troski i emocjonalnego oparcia. Bywa, że zaburzenia odżywiania są wyrazem napięć między rodzicami i jadłowstręt jest sposobem na odwrócenie uwagi od konfliktu i zjednoczenie się w celu pomocy dziecku. Kiedy indziej jadłowstręt przynieść ma uwolnienie od wikłających relacji z jednym z rodziców. niezależnie od źródeł zaburzeń odżywiania poziom napięcia odczuwanego przez członków rodziny jest tak silny, iż choroba ta daje poczucie ogromnego kryzysu i groźby rozpadu rodziny, dlatego niezwykle ważnym wskazaniem w uporaniu się z tą trudnością poza interwencjami medycznymi jest podjęcie psychoterapii rodzinnej.
Drugim powszechnie znanym zaburzeniem odżywiania jest bulimia, ze względu na swój główny objaw związany z napadowym objadaniem się inaczej zwana żarłocznością psychiczną. Pozornie uznawana jest za przeciwieństwo anoreksji, natomiast w rzeczywistości stanowi zespół analogicznych objawów na czele z koncentracją na kształcie i wadze ciała. Do typowych dla tego zaburzenia odżywiania symptomów należą pozbawione kontroli napady jedzenia, a następnie prowokowanie wymiotów i stosowanie środków przeczyszczających służące pozbyciu się nadmiernych treści. Impulsywność i przymusowość tych procedur kompensacyjnych przynosi ogrom cierpienia, z którym samodzielne uporanie się jest szalenie trudne. Dlatego podjęcie psychoterapii jest tak ważnym krokiem na drodze odzyskiwania zdrowia psychofizycznego.
Obraz kliniczny zaburzeń odżywiania ze względu na częstą naprzemienność epizodów anoreksji i bulimii daje podstawy do uznawania jadłowstrętu i żarłoczności jako dwóch form tego samego schorzenia. Nie są to natomiast jedyne odmiany zaburzeń odżywiania. Inne zespoły trudności z tego spektrum dotyczą atypowych form wyżej wymienionych zaburzeń, ale także problemu przejadania się związanego z czynnikami psychologicznymi. Z uwagi na objawy towarzyszące otyłości w postaci lęków, obniżonej samooceny, bezsenności, chwiejności nastroju, impulsywności i rozdrażnienia oraz trudności w kontroli nad swoimi reakcjami i szereg interpersonalnych napięć, wskazane jest podjęcie procesu terapeutycznego, by wytworzyć sprawne mechanizmy radzenia sobie umożliwiające konstruktywne pokonywanie trudności. W tym rozumieniu zaburzenia odżywiania są powierzchniowym przejawem głębszych problemów jednostki, których zaopiekowanie w procesie psychoterapii przynosi efekt całościowego leczenia.