Styl więzi, jakiego doświadczyłeś podczas Twojej pierwszej relacji (rodzic-dziecko), często decyduje o tym, jak odnosisz się do innych ludzi i reagujesz na intymność przez całe życie. Jeśli twój główny opiekun sprawił, że czułeś się bezpieczny i rozumiany jako dziecko, jeśli był w stanie reagować na twoje płacze i dokładnie interpretować twoje zmieniające się potrzeby fizyczne i emocjonalne, to prawdopodobnie rozwinąłeś bezpieczne przywiązanie. W dorosłym życiu przekłada się to zazwyczaj na pewność siebie, zaufanie, zdolność do zdrowego radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, reagowania na intymność oraz radzenia sobie ze wzlotami i upadkami w związkach romantycznych – twierdzi psychoterapeutka z Centrum Nowa w Warszawie.

Jeśli jednak w okresie dzieciństwa doświadczyłeś dezorientacji, strachu lub niespójnej komunikacji emocjonalnej; jeśli Twój opiekun nie był w stanie konsekwentnie pocieszać Cię lub odpowiadać na Twoje potrzeby, istnieje większe prawdopodobieństwo, że doświadczyłeś pozabezpiecznego przywiązania. Dzieci z pozabezpiecznym przywiązaniem często wyrastają na dorosłych, którzy mają problemy ze zrozumieniem własnych emocji i uczuć innych, co ogranicza ich zdolność do budowania lub utrzymywania stabilnych relacji. Mogą mieć trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi, unikać intymności lub być zbyt natarczywe, lękliwe lub niespokojne w relacjach.

Zrozumienie Twojego stylu przywiązania może dostarczyć istotnych wskazówek, dlaczego możesz mieć problemy w swoich dorosłych związkach. Być może zachowujesz się w zagadkowy lub autodestrukcyjny sposób, gdy jesteś w bliskim związku? Może ciągle popełniasz te same błędy?

Niezależnie od tego, jakie są Twoje konkretne problemy z relacjami, ważne jest, aby wiedzieć, że Twój mózg pozostaje zdolny do zmian przez całe życie. Identyfikując swój styl przywiązania, możesz nauczyć się stawiać czoła swoim niepewnościom, rozwijać bezpieczniejszy sposób odnoszenia się do innych i budować silniejsze, zdrowsze i bardziej satysfakcjonujące związki – twierdzi psychoterapeutka z Centrum Nowa w Warszawie.

Style przywiązania – jak kształtują relacje dorosłych

Style przywiązania charakteryzują się zachowaniem wykazywanym w związku, zwłaszcza gdy związek jest zagrożony. Na przykład osoba o bezpiecznym stylu przywiązania może być w stanie otwarcie dzielić się swoimi uczuciami i szukać wsparcia w obliczu problemów w związku. Natomiast osoby z pozabezpiecznym stylem przywiązania, mogą mieć tendencję do stawania się nadmiernie potrzebującymi, „zlewającymi” w swoich najbliższych związkach, zachowywać się w samolubny lub manipulacyjny sposób, gdy czują się bezbronne, lub po prostu unikać intymności w ogóle.

Zrozumienie, w jaki sposób styl przywiązania kształtuje i wpływa na Twoje intymne relacje, może pomóc Ci nadać sens Twojemu własnemu zachowaniu, temu, jak postrzegasz swojego partnera i jak reagujesz na intymność. Zidentyfikowanie tych wzorców może następnie pomóc w wyjaśnieniu, czego potrzebujemy w związku i w jaki sposób najlepiej pokonać problemy.

„Mam pozabezpieczny styl przywiązania” – i co dalej?

Jeśli rozpoznajesz pozabezpieczny styl przywiązania (lękowy, unikowy czy zdezorganizowany) u siebie lub swojego partnera, ważne jest, abyś wiedział, że zmiana jest możliwa i w ciągu życia można rozwinąć bardziej bezpieczny styl przywiązania jako osoba dorosła.

Terapia może być nieoceniona, niezależnie od tego, czy jest to terapia indywidualna, czy też praca z obecnym partnerem w ramach terapii par. Terapeuta doświadczony w teorii przywiązania może pomóc w nadaniu sensu przeszłym doświadczeniom emocjonalnym i zwiększyć poczucie bezpieczeństwa, zarówno w pojedynkę, jak i w parze – twierdzi psychoterapeuta z Centrum Nowa w Warszawie.

Jeśli nie masz dostępu do odpowiedniej terapii, nadal możesz zrobić wiele rzeczy na własną rękę, aby zbudować bardziej bezpieczny styl przywiązania. Na początek dowiedz się wszystkiego, co możesz o swoim pozabezpiecznym stylu przywiązania. Im więcej się rozumie, tym łatwiej będzie można rozpoznać i skorygować odruchowe postawy i zachowania lękowego czy unikowego stylu przywiązania, które mogą przyczyniać się do problemów w związku.

Jak przejść na bardziej bezpieczny styl przywiązania?

Poniższe wskazówki mogą również pomóc w przejściu na bardziej bezpieczny styl przywiązania:

1. Popracuj nad swoimi umiejętnościami komunikacji niewerbalnej

Jedną z najważniejszych lekcji wyciągniętych z teorii przywiązania jest to, że związki dorosłych, podobnie jak pierwsze relacje z głównym opiekunem, zależą od niewerbalnych form komunikacji.

Nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy, podczas interakcji z innymi osobami, nieustannie wysyłamy i odbieramy bezsłowne sygnały poprzez wykonywane gesty, postawę ciała, stopień kontaktu wzrokowego i tym podobne. Te niewerbalne wskazówki wysyłają silne sygnały o tym, co naprawdę czujesz.

W każdym wieku rozwój umiejętności odczytywania, interpretowania i komunikowania się niewerbalnego może pomóc w poprawieniu i pogłębieniu relacji z innymi ludźmi. Możesz nauczyć się poprawiać te umiejętności poprzez bycie obecnym tu i teraz, uczenie się zarządzania stresem czy rozwijanie swojej świadomości emocjonalnej.

2. Popracuj nad rozwojem swojej inteligencji emocjonalnej

Inteligencja emocjonalna to zdolność do zrozumienia, wykorzystania i zarządzania własnymi emocjami w pozytywny sposób. Tak, aby komunikacja z partnerem była bardziej efektywna, a ewentualny konflikt móc rozwiązywać w zdrowszy sposób. Rozumiejąc swoje emocje, potrafiąc je kontrolować, będziesz w stanie lepiej wyrazić swoje potrzeby i uczucia swojemu partnerowi, a także zrozumieć, jak naprawdę czuje się twój partner.

3. Rozwijaj relacje z ludźmi, którzy mają bezpieczny styl przywiązania

Bycie w związku z inną osobą, która również ma pozabezpieczny styl przywiązania, może sprawić, że związek będzie dla obu stron trudny, a czasami bardzo bolesny. Jeśli jesteś singlem pomocne może okazać się znalezienie partnera z bezpiecznym stylem przywiązania, aby pomóc oduczyć Cię negatywnych wzorców myślenia i zachowania.

Silny, wspierający związek z kimś, kto sprawia, że czujesz się kochany, może odegrać ważną rolę w budowaniu Twojego poczucia bezpieczeństwa. Badania sugerują, że 50-60% ludzi ma bezpieczny styl przywiązania, więc istnieje duża szansa na znalezienie partnera, który pomoże Ci przezwyciężyć niepewność. Podobnie, rozwijanie silnych przyjaźni z tymi osobami może również pomóc Ci rozpoznać i przyjąć nowe wzorce zachowań.

4. Rozwiąż wszelkie traumy z dzieciństwa

Jak wspomniano powyżej, doświadczanie traumy jako niemowlę lub małe dziecko może przerwać proces bezpiecznego przywiązania. Trauma z dzieciństwa może wynikać z czegokolwiek, co wpływa na poczucie bezpieczeństwa, np. z niebezpiecznego lub niestabilnego środowiska domowego, oddzielenia od głównego opiekuna, poważnej choroby, zaniedbania lub nadużycia. Jeśli trauma z dzieciństwa nie zostanie rozwiązana, poczucie niepewności, strachu i bezradności może utrzymywać się w dorosłym życiu – twierdzi psychoterapeuta z Centrum Nowa w Warszawie.

Nawet jeśli trauma miała miejsce wiele lat temu, istnieją kroki, które można podjąć, aby przezwyciężyć ból, odzyskać równowagę emocjonalną i nauczyć się ponownie ufać i nawiązywać relacje.