Psychoterapia online
„Małe kroki które robisz do przodu, są lepsze niż duże które tylko planujesz”
Czym jest psychoterapia online?
Pomoc psychoterapeuty w formie online to terapia przeprowadzana w sposób zdalny, w odróżnieniu do tradycyjnej, prowadzonej w kontakcie bezpośrednim. Tutaj psychoterapeuta i klient są w różnych przestrzeniach, a rozmowa odbywa się przez uzgodniony komunikator (np.: Skype, WhatsUp i inne). Terapia online to jedna z możliwych form pracy, która zyskała na wartości ze względu na podejmowane środki ostrożności w czasie pandemii. W Polsce coraz częściej terapia online staje się jedną z opcji do wyboru w ramach pomocy psychologicznej, lecz za granicą niezmiennie utrzymuje swoje status quo.
Warunki współpracy online z psychologiem, ustalane są podczas wstępnych konsultacji (jednej bądź więcej), celem wybrania najbardziej odpowiedniej formy pomocy osobie w kryzysie. Może to być psychoterapia indywidualna lub też poradnictwo obejmujące kilka sesji. Psychoterapeuta empatyzuje z potrzebami klienta, jednocześnie zwracając uwagę na jego możliwości psychofizyczne i specyfikę problemu z którym się zmaga, aby móc wybrać właściwą formę wsparcia. Powyższe ustalenia są dokonywane za obopólną zgodą i zapadają podczas pierwszych sesji.
W pierwszej kolejności dla osób, które mierząc się z potrzebą podjęcia psychoterapii doświadczają tak silnego lęku i bezradności, które w danym momencie wykluczają możliwości bezpośrednich spotkań. Zadbanie o swój stan, staje się wówczas priorytetową sprawą, która nie może czekać na „lepsze czasy”. Dobry psychoterapeuta wie o tym, że gotowość do spotkań na żywo, może nie nadejść wraz z upływem czasu. A lęk dodatkowo wzmagać się ze względu na brak możliwości adekwatnego poradzenia sobie z własnymi emocjami.
Psychoterapia online jest podejmowana przez osoby doświadczające różnych fobii, w tym społecznych, gdzie potrzeba bycia zaakceptowanym w swoich słabościach odgrywa kluczową rolę. Ponadto, w sytuacji zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, depresji czy nerwicy nawiązanie kontaktu, a następnie relacji opartej na zrozumieniu daje gotowość do pogłębionej analizy własnych problemów.
Coraz częściej psychoterapię przez internet wybierają osoby niepełnosprawne, które mają kłopoty w przemieszczaniu się, co stanowi duże obciążenie wobec systematycznych spotkań w tygodniu. W tej grupie znajdują się również osoby w jesieni życia, które stają się mniej aktywne, a czasami nagle tracą pełną mobilność.
Wsparcie psychoterapeutyczne online cenią sobie również klienci, którzy prowadzą intensywny tryb życia. Terapia online jest dobrym rozwiązaniem, gdy praca związana jest z wyjazdami czy pobytami za granicą, które skutecznie uniemożliwiają bezpośredni kontakt z psychoterapeutą w stałym miejscu. Nie można również pomijać klientów, poszukujących specjalistów pracujących w języku ojczystym. Jest to zadbanie o własne poczucie bezpieczeństwa oraz komfort bycia w pełni zrozumianym.
Zdarza się również, że osoby z mniejszych miejscowości, które są oddalone od dużych aglomeracji miejskich mają utrudnione możliwości korzystania z profesjonalnie wyszkolonych psychoterapeutów. Psychoterapia online staje się wówczas właściwą odpowiedzią na ich potrzeby. A dodatkowo zapewnia tym osobom komfort związany z pełną anonimowością, oddala zagrożenie spotkania ze znajomym przed gabinetem psychoterapeutycznym.
Sesje terapii online z psychoterapeutą nie są wskazane dla osób z poważnymi problemami ( np.: myślami samobójczymi, długofalowym uzależnieniem) i zaburzeniami psychicznymi (np. rozpoznaniem psychozy, schizofrenii). Osoby z tymi stanami wymagają obecności psychologa, zarówno duszą jak i ciałem. W przypadku pogorszenia się i nawrotu choroby psychoterapeuta ma bardzo ograniczone możliwości interwencji na odległość, jak i samej obserwacji pacjenta. Dodatkowo, klienci z taką diagnozą mogą poczuć się bezpiecznie jedynie w formie bezpośredniej rozmowy i fizycznego kontaktu wzrokowego. Ich zdolność symbolizacji czy wyobrażenia obecności terapeuty może być mocno osłabiona. A tym samym terapia online staje się mało skuteczna i narażająca osobę na frustrację.
Warto wziąć pod uwagę następujące kwestie organizacyjne:
- podczas sesji online należy dysponować osobnym pomieszczeniem lub zadbać o ustronną oraz bezpieczną przestrzeń na zewnątrz (jeśli jest taka możliwość można zostać godzinę dłużej w pracy, aby odbyć sesję)
- osoba musi być sama, bez innych zainteresowanych, nawet w oddali
- sprawdzić jakość łącza internetowego (ewentualnie poprosić fachowca), przetestować połączenie przez komunikator wraz z kamerą i słuchawkami (zwłaszcza jeśli w mieszkaniu przebywają inni domownicy)
- na czas sesji należy wyłączyć telefon komórkowy, zrezygnować z aplikacji w komputerze, zadbać o komfortowe siedzisko.
Kontakt z psychoterapeutą on-line, wzbudza również stres, co wydaje się sprawą naturalną, jakoby wpisaną w naturę relacji społecznych, którego nie da się uniknąć, nawet jeśli dotyczy współpracy przez internet. Jeśli obawiasz się tej formy komunikacji, warto podzielić się z terapeutą swoimi myślami i uzyskać wsparcie.
W przypadku większości osób, terapia online okazuje się na tyle angażująca, że szybko przyzwyczajają się do takiej formy i koncentrują się na pracy. Mimo to, należy brać pod uwagę różnice między pracą w gabinecie, a pracą online. W związku z niedoświadczaniem fizycznej obecności terapeuty, mowa ciała jest w znacznym stopniu ograniczona i koncentruje się głównie na mimice twarzy. Dodatkowo, częściej można zostać inaczej zrozumianym czy usłyszanym, dlatego ważna staje się otwartość w rozmowie i informowanie terapeuty o tym, co się wewnątrz mnie dzieje. Jak każda bliska relacja, kontakt z psychoterapeutą buduje się stopniowo, w poczuciu zaufania i ważności każdej ze stron.
Psycholog, który ukończył długofalowy kurs i zdobył kwalifikacje do prowadzenia psychoterapii może świadczyć swoje usługi bez względu na to, czy zaprasza klientów na spotkanie do gabinetu czy prowadzi sesję terapii przez komputer.
Każdy psychoterapeuta powinien starać się podejmować uzasadnione kroki w celu rozwijania swoich kompetencji zarówno w zakresie samej terapii lub poradnictwa, jak również pracy z nowymi technologiami. Klient, zgłaszający się po pomoc, nie musi posiadać wiedzy na temat sposobu prowadzenia terapii, dlatego jeśli nurtują go pytania dotyczące współpracy powinien od razu przystąpić do ich zadawania podczas pierwszych sesji. Psycholog zobowiązany jest udzielić odpowiedzi np.: w jakim nurcie pracuje, jak będą wyglądały sesje psychoterapii oraz przedstawić swój cennik.
Psychoterapia online opiera się na tych samych etycznych i zawodowych standardach pomocy specjalistycznej, jakie obowiązują przy świadczeniu stacjonarnych usług psychologicznych.
Oznacza to, że psychoterapeuta powinien uzyskać świadomą zgodę klienta na usługi terapii w formie online oraz odpowiedzieć na wszystkie pytanie klienta, związane z tym tematem. Następnie zgodnie z zasadą poufności i ochrony danych osobowych każdej osoby zgłaszającej się po pomoc, psycholog zapewnia o etyce obowiązującej w jego pracy tzn. m.in. tajemnicy pozyskiwanych informacji, szyfrowaniu danych dotyczących pacjenta, jeśli zaistnieje potrzeba ich pozyskania, kwestii RODO.
Trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na takie pytanie, gdyż efektywność każdej terapii jest zależna od motywacji i gotowości klienta oraz swoistego dopasowania się klienta i psychoterapeuty. Niektórzy mówią, o pewnej „chemii” w relacji. Jest to prawdą, natomiast jak ze wszystkim co jest cenne w życiu, nie dzieje się to, za sprawą czarodziejskiej różdżki lecz w wyniku otwartości i budowania zaufania.
Dostępne są badania dotyczące różnic miedzy kontaktem osobistym a online w zakresie skuteczności terapii i zadowolenia z efektów pracy. Mianowicie kwestię tą zgłębiali m.in.: Bouchard i inni (2004) – badania psychoterapii napadów paniki z agorafobią, Barak i inni (2008) – metaanaliza badań skuteczności terapii online (łącznie na ponad 9 tys. osób), Marchand i innie (2011) – badania nad terapią stresu pourazowego, Jonathan i inni (2013) – badania terapii zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Wyniki powyższych badań w większości dowodzą o podobnych efektach terapii zarówno tej wynikającej z bezpośrednich spotkań, jak i prowadzonej przez internet. Dodatkowo, poprawa funkcjonowania osób w kryzysie dokonywała się zarówno w jednej jak i drugiej grupie klientów.
Reasumując, stały kontakt z psychoterapeutą zarówno w przestrzeni wirtualnej, czy osobistej może ochronić przed ostrym kryzysem, przyczynić się do poprawy relacji klienta z bliskimi oraz wpłynąć na znacząca poprawę jakości życia.
