Większość z nas w swoim życiu przejdzie przez chociaż jeden kryzys zdrowia psychicznego. Zazwyczaj jest on związany z nagłą stratą lub diametralną zmianą dotychczasowego codziennego funkcjonowania. Kryzys może pojawić się niespodziewanie, co może jeszcze bardziej przytłoczyć osobę w trudnej sytuacji. Co możemy zrobić, aby pomóc osobie w depresji lub w epizodzie depresyjnym?

Jak rozpoznać kryzys zdrowia psychicznego?

Często  możemy spodziewać się kryzysu zdrowia psychicznego, na przykład po trudnych przeżyciach. Do osłabienia zdrowia psychicznego może dojść po stracie bliskiej osoby, podczas żałoby, po rozstaniu czy rozwodzie, utracie pracy oraz w wielu innych sytuacjach, które diametralnie odmieniają nasze życia, a nasze dotychczasowe funkcjonowanie jest zaburzone. Nie zawsze jednak możemy przewidzieć kryzys, czasem pojawia się on niezapowiedzianie, lub bliska osoba powoli słabnie. Słabnięcie, czy tak zwane grzęźnięcie bliskiej osoby może wyglądać różnie, jednak warto wypatrywać zachowań, które zazwyczaj świadczą o osłabieniu zdrowia psychicznego:

• Izolacja – jest to objaw dość łatwy do zaobserwowania. Osoby, które wcześniej były bardzo towarzyskie, nagle coraz rzadziej wychodzą, nie odbierają telefonów, zamykają się w pokoju i unikają wszelkich kontaktów, nawet z najbliższymi osobami.

• Apatia – sytuacja kryzysu zdrowia psychicznego jest niezwykle osłabiająca i przytłaczająca. Osoby w kryzysie czują się ciągle zmęczone, interakcje z innymi są wyczerpujące i ponad ich siły. Mogą wyglądać na niezainteresowane, bez emocji.

• Zmęczenie – osoby zmagające się z kryzysem psychicznym są wyczerpane, przez co śpią częściej i dłużej. Przez zmęczenie codzienne obowiązki mogą wydawać się niewyobrażalnie ciężkie do wykonania, przez co są zaniedbywane. Osłabioną osobę ogarnia poczucie niemocy, dlatego nawet najmniejsze zadania mogą ją przerastać.

• Niekontrolowane wybuchy płaczu lub złości – to sposób, w jaki nasze ciało próbuje nam zakomunikować, że ma już dość. Wybuchy intensywnych emocji są niezwykle wyczerpujące, co powoduje obezwładniające zmęczenie.

• Poczucie braku sensu – ciągłe kwestionowanie sensu wykonywanych czynności lub nawet całego życia może być efektem poczucia przeciążenia i obniżenia nastroju. Brak odczuwania radości z ulubionych zajęć jest bardzo przykre dla osoby w kryzysie, działa przytłaczająco i demotywująco.

• Odczuwanie lęku – kryzys to nie tylko smutek, a również lęk. Napady lęku czy ataki paniki to kolejne objawy, które mogą pojawić się w obliczu kryzysu zdrowia psychicznego. Dowiedz się co zrobić, aby zmniejszyć ryzyko ataku paniki (skąd mam wiedzieć, że to atak paniki?). Wzrost poziomu lęku może wiązać się z obniżoną odpornością na stres wywołaną osłabionym zdrowiem psychicznym lub poczuciem braku kontroli nad własnym życiem i emocjami.

Jak wspierać bliską osobę w kryzysie?

Wsparcie bliskich osób w kryzysie zdrowia psychicznego jest nieocenione. Mamy bardzo duży wpływ na to, jak czują się ludzie dookoła nas, szczególnie ci, którzy zmagają się z trudnościami. Pamiętajmy, aby okazywać wsparcie bliskim, nawet gdy nie obserwujemy kryzysu. Oto kilka sposobów, w jaki możemy ich wspomóc:

• Oferuj swoją obecność – coś tak prostego, jak obecność może przynieść ogromną ulgę. Osoby w kryzysie czują się samotni w swoich uczuciach, dlatego możesz zaproponować swoją obecność jako ukojenie. Dobrze sprawdzi się przytulenie, lub nawet siedzenie czy leżenie koło siebie. Spróbuj zadbać o relaksujące otoczenie, możecie obejrzeć film lub posłuchać ulubionej muzyki.

• Zaproponuj rozmowę – rozmowa może przynieść katharsis osobie w kryzysie. Często, gdy się z czymś zmagamy mamy tendencje do trzymania w sobie uczuć. Rozmowa pomoże wyregulować emocje i zmniejszyć poczucie osamotnienia. Pamiętaj, aby rozmowa była wolna od oceny, powstrzymaj się od dawania rad, chyba, że zostaniesz o nie poproszony.

• Pomagaj w obowiązkach domowych – osoby przytłoczone kryzysem mają problem z zadbaniem o swoje otoczenie czy własną higienę. Zaproponuj swoją pomoc w sprzątaniu czy w zadbaniu o siebie – przygotuj relaksującą kąpiel, zaproponuj zrobienie fryzury czy pomalowanie paznokci, jeśli zmagająca osoba ma takie preferencje.

• Motywuj do wyjścia z domu – motywacja do wyjścia z domu i spędzenia czasu w naturze czy wśród ludzi może być bardzo pomocne w poprawie nastroju. Pamiętaj, żeby nie zmuszać bliskiej osoby do czegoś ponad jej siły – jeśli nie ma energii, możesz zaproponować nawet coś tak małego jak wyjście na krótki spacer dookoła bloku czy wyjście na balkon. Zmiana otoczenia wpłynie pozytywnie i ograniczy izolację, która wpływa depresyjnie.

• Uznaj jej/jego uczucia – uznanie uczuć drugiej osoby takimi stwierdzeniami jak “wyobrażam sobie, że musi to być dla Ciebie bardzo trudne” czy “widzę, że jest Ci ciężko” zmniejsza poczucie osamotnienia. Pamiętaj, aby powstrzymać się od oceny drugiej osoby i podchodzić do niej z empatią. Staraj się często pytać, czy możesz jej jakoś pomóc, ponieważ osoba w kryzysie może wstydzić się poprosić Cię o coś sama.

• Zaproponuj pomoc specjalisty – pomoc specjalisty jest najskuteczniejszym sposobem na pomoc osobie w kryzysie. Zaproponuj psychoterapię indywidualną lub terapię rodzin, jeśli kryzys dotknął całą rodzinę.